بذریونجه همدانی

بذریونجه همدانی

بذر یونجه همدانی از ارقام علوفه های پرطرفدار دامی محسوب می شود. این یونجه قابلیت کاشت در مناطق سردسیری و معتدل را دارد. از خصوصیات بارز این بذر یونجه می توان به برداشت 4 الی 6 چین آن در طول سال اشاره نمود.

بذر یونجه همدانی با نام علمی medicago sattiva و نام لاتین alfalfa، گیاهی علفی و چندساله، از انواع یونجه های بومی ایران می باشد. مقدار خرید بذر یونجه همدانی در ایران بسیار بالا است، علت آن کیفیت بالا و مقاومت بالای این یونجه به سرما می باشد.

از مشخصات بارز این بذر، این است که با یک بار کاشت بذر یونجه همدان، چندین سال متوالی می توان آنرا بردشت نمود. ضمنا در طول سال می توان 4 الی 6 چین از این یونجه را برداشت نمود. زمان کاشت بذر یونجه همدانی فصل بهار و پاییز می باشد.

بذر یونجه همدان بومی ایران بوده و قابلیت رشد در مناطق سردسیری و معتدل را دارد.

زمان برداشت محصول، حدود 3 الی 4 ماه بعد از کاشت بذر، یعنی زمانی که ارتفاع بوته به 80 الی 100 سانتی متری رسیده و حدود 5% مزرعه به گل نشسته، می باشد. برداشت های بعدی حدود 20 الی 30 روز بعد از برداشت قبلی صورت می گیرد. در مناطق سردسیری حدود 4 چین و در مناطق معتدل حدود 6 چین در طول سال قابل برداشت است.

میزان مصرف:

مقدار مصرفی بذر یونجه همدانی، با توجه به منطقه کشت، حدود 80 الی 90 کیلوگرم در هکتار در نظر گرفته می شود و میزان تولید علوفه خشک در هر هکتار، با توجه به منطقه کشت، حدود 3 الی 7 تن در هر برش در در هکتار، متغیر می باشد.

همانطور که اشاره شد زمان کاشت بذر یونجه همدان فصل بهار و پاییز می باشد.

مراحل کاشت بذر یونجه به شرح زیر می باشد:

• آماده کردن زمین: ابتدا زمین را شخم زده و آنرا با انواع کود غنی کنید.
• کاشت بذر: سپس بذر ها را در عمق نیم الی یک سانتی متری خاک، یا به صورت دستپاش یا با ماشین های کشاورزی، بکارید.
• آبیاری: سپس بذرها را به آرامی آبیاری نمایید به گونه ای که بذرها جابجا نشوند. رطوبت حاصل باعث جوانه زنی بذر ها می شود. تا قبل جوانه زنی همواره سطح خاک باید مرطوب باشد تا بذرها از بین نروند. بعد از جوانه زنی هر 8 الی 10 روز یکبار آبیاری را تکرار کنید. پس از اینکه ارتفاع بوته ها به 80 الی 100 سانتی متری رسید می توانید اولین چین یونجه را برداشت نمایید.

موارد مورد نیاز جهت رشد بهینه بذر یونجه همدانی عبارتند از:

1. خاک: خاک مورد نیاز جهت رشد بذر یونجه همدان خاکی سبک، غنی، شنی، با زهکشی مناسب و مخلوط شده با کود حیوانی پوسیده می باشد. شخم زدن خاک نیز در عملکرد یونجه همدان بسیار موثر است.
2.  آب: نیاز آبیاری بذر یونجه همدانی، متوسط بوده و هر 8 الی 10 روز یکبار به آبیاری نیاز می باشد.
3. نور: بذر یونجه همدان جزء ارقام آفتاب دوست بوده و به نور کامل جهت  رشد بهینه خود نیاز دارد. البته در سایه نیز قابلیت رشد دارد ولی تا حدودی از عملکرد آن کاسته می شود.
4. دما: یونجه همدانی جز ارقام سردسیری بوده و در دمای 12-30 قابلیت رشد دارد و حتی در مناطق مرتفع نیز شاهد رشد یونجه همدانی باکیفیت هستیم.

کودهای مورد نیازیونجه:

کوددهی مناسب برای یونجه می‌تواند به بهبود رشد، افزایش تولید علوفه و افزایش کیفیت تغذیه‌ای آن کمک کند. در ادامه به انواع کودهای مورد نیاز یونجه و زمان‌های مناسب استفاده از آن‌ها می‌پردازم:

۱. کود نیتروژنی

• نیاز کم: یونجه به دلیل توانایی تثبیت نیتروژن از هوا توسط باکتری‌های همزیست ریشه‌های خود، به کود نیتروژنی زیادی نیاز ندارد. با این حال، در مواردی که خاک نیتروژن پایینی دارد یا رشد گیاه کند است، ممکن است استفاده از میزان کمی کود نیتروژنی مفید باشد.

۲. کود فسفاتی

• تاثیر فسفر: فسفر برای رشد ریشه و نمو مناسب گیاه ضروری است.
• نوع کود و زمان استفاده:
  • از کودهای فسفاتی مانند سوپر فسفات یا فسفات دی‌آمونیم پیش از کاشت یا در مراحل اولیه رشد استفاده شود.

۳. کود پتاسیمی

• تاثیر پتاسیم: پتاسیم به افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها و استرس‌های محیطی کمک می‌کند و کیفیت و میزان برداشت را بهبود می‌بخشد.
• نوع کود و زمان استفاده:
  • از سولفات پتاسیم یا کلرید پتاسیم قبل از کاشت یا در طول فصل رشد به‌ویژه زمانی که خاک پتاسیم کمتری دارد استفاده کنید.

۴. کودهای میکرو

• عناصر ریزمغذی: عناصر مهم دیگری مانند بور و مولیبدن که برای سیستم تثبیت نیتروژن گیاه اهمیت دارند.
• کاربرد: در بررسی خاک، اگر کمبود این عناصر مشاهده شود، می‌توان از کودهای حاوی میکروالمنت‌ها استفاده کرد.

۵. کودهای آلی

• کمپوست و کود دامی: استفاده از این کودها باعث بهبود ساختار خاک، حفظ رطوبت و افزایش حاصلخیزی آن می‌شود.
• زمان استفاده:
  • معمولاً پیش از کاشت یا در طی آماده‌سازی زمین برای کشت جدید کاربرد دارد.

نکات مهم

• آزمایش خاک: انجام تست خاک قبل از کاشت برای تعیین نیازهای دقیق کوددهی بسیار توصیه می‌شود.
• آبیاری پس از کوددهی: پس از اعمال کودها به‌ویژه کودهای شیمیایی، آبیاری برای انتقال بهتر مواد مغذی به ریشه‌ها ضروری است.

آفات وبیماری های یونجه

یونجه، مانند بسیاری از محصولات کشاورزی دیگر، ممکن است دچار برخی بیماری‌ها و آفات شود که می‌توانند تولید و کیفیت آن را تحت تأثیر قرار دهند. در ادامه، به برخی از بیماری‌های شایع یونجه اشاره می‌کنم:

۱. پوسیدگی ریشه و طوقه

• عامل: قارچ‌هایی مانند Phytophthora و Phoma باعث پوسیدگی ریشه و طوقه می‌شوند.
• علائم: زردشدگی گیاه، پوسیدگی و زوال سیستم ریشه.
• پیشگیری و کنترل: استفاده از خاک‌های با زهکشی مناسب، تناوب زراعی و همچنین کاربرد قارچ‌کش‌های مناسب.

۲. سفیدک پودری

• عامل: قارچ Erysiphe pisi اغلب منجر به سفیدک پودری در یونجه می‌شود.
• علائم: بروز پوشش سفید و پودری روی برگ‌ها و ساقه‌ها.
• پیشگیری و کنترل: بهبود تهویه در مزرعه و استفاده از قارچ‌کش‌های سیستمیک.

۳. لکه برگی فائوموپسیس

• عامل: قارچ Phomopsis spp. ایجاد لکه‌های قهوه‌ای و گرد روی برگ‌ها.
• پیشگیری و کنترل: جمع‌آوری و از بین بردن بقایای گیاهی آلوده و استفاده از قارچ‌کش‌های مناسب.

۴. زنگ زرد

• عامل: قارچ Uromyces striatus.
• علائم: بروز لکه‌های زرد و نارنجی مایل به قهوه‌ای روی برگ‌ها.
• پیشگیری و کنترل: استفاده از گونه‌های مقاوم و استفاده از قارچ‌کش‌ها.

۵. پژمردگی ورتیسلیومی

• عامل: قارچ Verticillium albo-atrum.
• علائم: پژمردگی و زرد شدن برگ‌ها، به‌ویژه در هوای گرم.
• پیشگیری و کنترل: کاشت گونه‌های مقاوم و رعایت تناوب زراعی.

راهکارهای مدیریت عمومی

• کنترل فرهنگی: تناوب در کاشت محصولات و بهبود تهویه خاک.
• استفاده از گونه‌های مقاوم: کاشت ارقام مقاوم به بیماری‌ها.
• ارزیابی و نظارت منظم: پایش منظم مزرعه برای شناسایی زودهنگام بیماری‌ها و آفات.
• حفظ بهداشت زراعی: مدیریت درست بقایای گیاهی و استفاده از بذرهای سالم.

فوایدیونجه:

یونجه (Medicago sativa) به عنوان یک گیاه علوفه‌ای بسیار مفید و پرکاربرد در تغذیه دام‌ها شناخته شده است. در زیر به برخی از فواید اصلی یونجه اشاره می‌کنم:

۱. ارزش تغذیه‌ای بالا

• پروتئین: یونجه دارای محتوای پروتئین بالا است که به رشد و توسعه عضلات و افزایش تولید شیر در دام‌ها کمک می‌کند.
• ویتامین‌ها و مواد معدنی: شامل ویتامین‌های A، C، E و K و مواد معدنی از جمله کلسیم، منیزیم و آهن است که برای سلامت کلی دام‌ها ضروری هستند.
• فیبر بالا: فیبر موجود در یونجه به بهبود هضم و پیشگیری از مشکلات گوارشی در دام‌ها کمک می‌کند.

۲. بهبود سلامت دام‌ها

• افزایش اشتها: یونجه به دلیل خوش‌خوراک بودن، اشتهای دام‌ها را افزایش می‌دهد، که منجر به مصرف بیشتر غذا و درنتیجه بهبود شرایط بدن آن‌ها می‌شود.
• پشتیبانی از سیستم ایمنی: به دلیل حضور آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی مختلف، به تقویت سیستم ایمنی دام‌ها کمک می‌کند.

۳. بهبود خاک و کشاورزی

• تثبیت نیتروژن: یونجه از طریق همزیستی با باکتری‌های ریزوبیوم، نیتروژن را از هوا جذب کرده و در خاک تثبیت می‌کند، که منجر به بهبود حاصلخیزی خاک و کاهش نیاز به کودهای نیتروژنی می‌شود.
• تناوب زراعی: کاشت یونجه در تناوب با دیگر محصولات کشاورزی می‌تواند باعث بهبود سلامت و ساختار خاک شود.

۴. تأثیرات محیطی مثبت

• کنترل فرسایش خاک: به دلیل سیستم ریشه‌ای گسترده و عمیق، یونجه می‌تواند به کنترل فرسایش خاک کمک کند.
• کاهش استفاده از مواد شیمیایی: نیاز کمتر به کودهای شیمیایی به دلیل توانایی تثبیت نیتروژن به کمک به حفظ تنوع زیستی و سلامت محیط زیست کمک می‌کند.

۵. استفاده چند منظوره

• علوفه: به عنوان خوراک اصلی در جیره غذایی دام‌ها استفاده می‌شود.
• مصارف دیگر: برخی از محصولات تخمیری و مکمل‌های غذایی انسانی نیز از یونجه تهیه می‌شوند.